Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 24 Μαρτίου 2011
Ψυχαί μαρτύρων, χαίρετε·
«Στην έκρηξη οιστρηλασίας και υπερηφάνειας εκείνων των γενναίων οφείλουμε οι σύγχρονοι Νεοέλληνες την εθνική μας υπόσταση. Ολες οι γενιές των ποιητών έγραψαν ή αναφέρθηκαν ακροθιγώς στην Επανάσταση με κείνο το ηθικό χρέος που διά της ποιήσεως μετράται το ύψος του ανθρώπου όταν θέλει να λέγεται Ανθρωπος», καταλήγει ο Ηλίας Γκρης.
Τα ποιήματα της Επανάστασης
Ψυχαί μαρτύρων, χαίρετε· την αρετήν σας άμποτε
'να μιμηθώ εις τον κόσμον,
και 'να φέρω την λύραν μου
με' σας να ψάλλω.
(Ανδρέας Κάλβος, «Εις Σούλι»).
(Ανδρέας Κάλβος, «Εις Σούλι»).
Μια πλούσια ανθολογία, εμπνευσμένη από πρόσωπα και τόπους-σύμβολα της Επανάστασης του Εικοσιένα, περιλαμβάνει 140 ποιήματα από 109 ποιητές μέσα σε 190 χρόνια, από τότε έως σήμερα (Σολωμό, Κάλβο, Παλαμά, Κρυστάλλη, Καρυωτάκη, Βάρναλη, Παπατσώνη, Σικελιανό, Καζαντζάκη, Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσο, Εμπειρίκο, Σκαρίμπα, Εγγονόπουλο, Βρεττάκο, Καρούζο, Γκάτσο, Κατσαρό, Γκόρπα, Λορεντζάτο, κ.ά.).
Το βιβλίο «Το 1821 στην ελληνική ποίηση» κυκλοφόρησε με ανθολόγηση κι επίμετρο του δημοσιογράφου, πεζογράφου-ποιητή Ηλία Γκρη («Κέδρος»). Με αφορμή την απόπειρα «αποκαθαρμού» του '21 από εγγενή του στοιχεία (μάχες, φονικά) και την προσπάθεια αναθεώρησης της Ιστορίας που γίνεται τα τελευταία χρόνια («για να αποξενωθεί ο Νεοέλληνας από τις μεγάλες διδακτικές και καθαρτήριες στιγμές του έθνους») ο Γκρης, στο εκτενές επίμετρό του, κάνει ένα ουσιώδες ξεκαθάρισμα.
* Αλλο τα εθνοκεντρικά στερεότυπα κι άλλο ο άδολος πατριωτισμός.
* Θυμίζει κοτζαμπάσηδες, Φαναριώτες (Κουντουριώτες, Μαυροκορδάτους, Σούτσους) κι αρχιερείς (Παλαιών Πατρών Γερμανός) που ήταν «κάστρα του τουρκικού δεσποτισμού».
* Προσδιορίζει μυθεύματα που «κόλλησαν σαν βδέλλες στο σώμα της Επανάστασης», όπως το λάβαρο στην Αγία Λαύρα και το Κρυφό Σχολειό.
* Τονίζει τον απαράμιλλο ηρωισμό των αγωνιστών που τους χαρακτηρίζουν «ένα κυρίαρχο αίσθημα καταγωγής, η κοινή ελληνική λαλιά και το ομόθρησκο».
* Αναφέρεται στους Ευρωπαίους φιλέλληνες που σ' ένα μικρό μέρος τους ήταν «αεριτζήδες, αρχαιοκάπηλοι, τυχοδιώκτες, ερχόμενοι στη ματωμένη χώρα για χρήμα, αρπαχτές και καριέρα».
* Επισημαίνει τη φαυλότητα και τη διαφθορά πολιτικών, όπως με τα δύο αγγλικά δάνεια που «φαγώθηκαν» στο μεγαλύτερο μέρος τους αντί να δοθούν στον αγώνα, το '22 και το '25. Από το πρώτο των 800.000 λιρών, που υπογράφτηκε στο Λονδίνο από τους Ορλάνδο και Λουριώτη, έφτασαν στην Ελλάδα 298.726 λίρες, από το δεύτερο των 2.000.000 λιρών πάλι από τους ίδιους έφτασαν μόνο 237.700 λίρες.
«Στην έκρηξη οιστρηλασίας και υπερηφάνειας εκείνων των γενναίων οφείλουμε οι σύγχρονοι Νεοέλληνες την εθνική μας υπόσταση. Ολες οι γενιές των ποιητών έγραψαν ή αναφέρθηκαν ακροθιγώς στην Επανάσταση με κείνο το ηθικό χρέος που διά της ποιήσεως μετράται το ύψος του ανθρώπου όταν θέλει να λέγεται Ανθρωπος», καταλήγει ο Ηλίας Γκρης. 
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου