Ιθάκη του Κ. Π. Καβάφη

Ιθάκη του Κ.Π. Καβάφη, μια πρώτη προσέγγιση

Γράφει ο Δημήτρης Παπαναστασίου

Η Ιθάκη του Κ.Π. Καβάφη είναι ένα διδακτικό ποίημα. Στην υπόθεση του κειμένου περιλαμβάνεται μόνο ένα πρόσωπο και αυτό είναι ο κάθε υποθετικός Οδυσσέας που ξεκινά το ταξίδι του για την Ιθάκη. Το νόημα του ποιήματος είναι απλό και σαφές. Ο άνθρωπος στη ζωή του επιδιώκει ένα σκοπό, την Ιθάκη από την οποία αποκτά εμπειρίες, γνώσεις και ανώτερα αγαθά. Επίσης ο Καβάφης τονίζει ιδιαίτερα δύο είδη απολαύσεων: Τα ¨Φοινικικά εμπορεία» που αναφέρονται σε σωματικές εμπειρίες και παραπέμπουν σε ηδονικές απολαύσεις και οι «Αιγυπτιακές πόλεις» με τους σοφούς και τους σπουδασμένους τους.

    Ο τίτλος σχετίζεται άμεσα με το περιεχόμενο του ποιήματος, διότι ο τελικός προορισμός του κάθε υποθετικού Οδυσσέα είναι η Ιθάκη.

    Η γλώσσα του ποιήματος είναι δημοτική με καθαρευουσιάνικες ιδιοτυπίες. Το ύφος του είναι παραινετικό, λιτό και διαθέτει ακρίβεια και ζωντάνια.

το "μήνυμα"

Το ποίημα αυτό του Καβάφη καθοδηγεί με τον σωστό τρόπο τον κάθε υποθετικό Οδυσσέα. Έχει καταγράψει με σειρά τα βήματα, τις δυσκολίες και τα εμπόδια που συναντά ο άνθρωπος στο δρόμο του για την Ιθάκη. Επίσης παρουσιάζει τα πράγματα και τις καταστάσεις με εικόνες έτσι ώστε ο αναγνώστης να νομίζει ότι βρίσκεται ο ίδιος σε αυτό το ταξίδι. Επιπλέον χρησιμοποιεί τη φράση «Να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος» θέλοντας να πει ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι ανοιχτός στην περιπέτεια και την αναζήτηση κάθε μορφής.

• Σύγκριση Καβάφη και Ομήρου

Ομοιότητες Ιθάκης και Οδύσσειας

Προορισμός και των δύο πρωταγωνιστών είναι η Ιθάκη.

Το ταξίδι και των δύο έχει διάρκεια.

Και οι δύο ήρωες απέκτησαν πολλές γνώσεις και πλούσιες

Διαφορές

Το ταξίδι του ομηρικού Οδυσσέα είναι επιστροφή στην Ιθάκη, ενώ του καβαφικού είναι πηγαιμός.

Στην Οδύσσεια το ταξίδι του Οδυσσέα το ταξίδι κράτησε πολύ παρά τη θέλησή του˙ στον Καβάφη το ταξίδι γίνεται χωρίς καταναγκασμό.

Οι κίνδυνοι και οι δυσκολίες που αντιμετώπισε ο Οδυσσέας ήταν αντικειμενικοί ενώ στο ταξίδι του Καβάφη προέρχονται από τον εσωτερικό του κόσμο.