Μίκης Θεοδωράκης

γράφει η Δήμητρα Ντούρμα

1ο μέρος   -  η   ζωή και το έργο του του μέχρι το 1967

Ο Μίκης Θεοδωράκης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες  δημιουργούς και πνευματικούς ανθρώπους γενικότερα.

Βιογραφία

Ο Μίκης Θεοδωράκης γεννήθηκε στη Χίο (1925). Η καταγωγή του είναι από την Κρήτη. Η παιδική του ηλικία: Μυτιλήνη, Γιάννενα, Κεφαλλονιά, Πύργο, Πάτρα και Τρίπολη. Από τότε φάνηκε καθαρά, ότι η ζωή του θα μοιραζόταν ανάμεσα στη μουσική και σε αγώνες για ανθρωπιστικές αξίες. Στην Τρίπολη, μόλις 17 ετών, δίνει την πρώτη του συναυλία παρουσιάζοντας το έργο του Κασσιανή και παίρνει μέρος στην αντίσταση κατά των κατακτητών. Στη μεγάλη διαδήλωση της 25ης Μαρτίου 1943 συλλαμβάνεται για πρώτη φορά από τους Ιταλούς και βασανίζεται.

Διαφεύγει στην Αθήνα, όπου οργανώνεται στο ΕΑΜ και αγωνίζεται κατά των Γερμανών κατακτητών. Συγχρόνως σπουδάζει στο Ωδείο Αθηνών με καθηγητή τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη. 

Ο Μ. Θεοδωράκης στη διαδήλωση στις 3 Δεκέμβρη 1944 στην Αθήνα

Μετά την απελευθέρωση ξεσπά ο Εμφύλιος. Ο Θεοδωράκης λόγω των προοδευτικών του ιδεών καταδιώκεται από τις αστυνομικές αρχές. Για ένα διάστημα ζει παράνομος στην Αθήνα χωρίς να σταματήσει την επαναστατική του δράση. Τελικά συλλαμβάνεται και στέλνεται εξορία στην αρχή στην Ικαρία και στη συνέχεια στο επονομαζόμενο στρατόπεδο θανάτου, τη Μακρόνησο.

Εξόριστος στην Ικαρία

Τελικά αποφοιτά από το Ωδείο το 1950 με δίπλωμα στην αρμονία, αντίστιξη και φούγκα. 

Το 1954 πηγαίνει με υποτροφία στο Παρίσι, όπου σπουδαζει  συστηματικά μουσική. Η περίοδος  1954 - 1960 είναι μια εποχή έντονης δραστηριότητας για τον Θεοδωράκη στο χώρο της Ευρωπαϊκής μουσικής. Συνθέτει μουσική για το μπαλέτο της Ludmila Tcherina, το Κόβεν Γκάρντεν, το Μπαλέτο της Στουτγκάρδης και επίσης για τον κινηματογράφο. Το του απονέμεται το πρώτο βραβείο του Φεστιβάλ της Μόσχας από τον Σοστακόβιτς για το έργο του Suite No 1 για πιάνο και ορχήστρα. Συγχρόνως συνθέτει πολλά έργα συμφωνικής μουσικής και μουσικής δωματίου.

Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα.
Συνθέτει δεκάδες κύκλους τραγουδιών που βρίσκουν βαθύτατη απήχηση μέσα στον ελληνικό λαό.

Αυτό όμως που αποτελεί κάτι το πρωτόγνωρο για την ελληνική καλλιτεχνική δημιουργία και για τη διεθνή μουσική παραγωγή είναι η μελοποίηση ποιημάτων. Ξεκινώντας από το Σεφέρη (Επιφάνια, 1959) ο Θεοδωράκης θα μελοποιήσει ποιήματα και ποιητικές συνθέσεις των Οδυσσέα Ελύτη, Γιάννη Ρίτσου, Ιάκωβου Καμπανέλη κ.ά
Πριν ακόμα βραβευθεί με Νόμπελ ο Γιώργος Σεφέρης ενιωθε τη χαρά να ακούει τους στίχους τής Άρνησης να τραγουδιούνται από τα χείλη των απλών ανθρώπων.

Στο περιγιάλι το κρυφό
κι άσπρο σαν περιστέρι·
διψάσαμε το μεσημέρι
μα το νερό γλυφό.

Πάνω στην άμμο την ξανθή
γράψαμε τ' όνομά της·
Ωραία που φύσηξε ο μπάτης
και σβήστηκε η γραφή.


Με τι καρδιά, με τι πνοή,
τι πόθους και τι πάθος
πήραμε τη ζωή μας· λάθος!
κι αλλάξαμε ζωή.

Επιφάνια, σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη


  Άξιον Εστί, σε ποίηση Οδυσσέα  Ελύτη

Επιτάφιος, σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου

Ιδρύει την Μικρή Συμφωνική Ορχήστρα Αθηνών και δίνει πολλές συναυλίες σ' όλη την Ελλάδα προσπαθώντας να εξοικειώσει τον κόσμο με τα αριστουργήματα της συμφωνικής μουσικής. Το 1964 αποκτά διεθνή αναγνώριση με τη σύνθεση της μουσικής για την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη, Αλέξης Ζορμπάς (Zorba the Greek).

Το 1963 μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ιδρύεται η «Νεολαία Λαμπράκη», της οποίας εκλέγεται Πρόεδρος. Την ίδια εποχή εκλέγεται βουλευτής της ΕΔΑ.

Την 21η Απριλίου του 1967 περνά στην παρανομία και απευθύνει την πρώτη έκκληση για αντίσταση κατά της Δικτατορίας στις 23 Απριλίου.