«Τα ηθικά ζητήματα μαγνητίζουν τους νέους»

Ένας ακαδημαϊκός «ροκ σταρ»

«Τα ηθικά ζητήματα μαγνητίζουν τους νέους» λέει ο καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας Μάικλ Σαντέλ

THE NEW YORK TIMES Tου Τhomas Friedma

ΤΑ ΝΕΑ Πέμπτη 07 Ιουλίου 2011

Εάν χάσατε το τελευταίο τεύχος της κινέζικης έκδοσης του «Newsweek», επιτρέψτε μου να σας ενημερώσω. Ποιος νομίζετε ότι ήταν στο εξώφυλλο ως «ο ξένος με τη μεγαλύτερη επιρροή» στην Κίνα; Ο Μπαράκ Ομπάμα; Οχι. Ο Μπιλ Γκέιτς. Οχι. Αντε να σας βοηθήσω λίγο. Θεωρείται ροκ σταρ στην Ασία και άνθρωποι στην Κίνα, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα πληρώνουν όσο όσο τα εισιτήρια για να τον παρακολουθήσουν. Είναι ο Μάικλ Σαντέλ, καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

Αυτή η είδηση δεν θα προκαλέσει έκπληξη στους φοιτητές του Χάρβαρντ, εκ των οποίων περίπου 15.000 έχουν παρακολουθήσει το θρυλικό μάθημά του για τη «Δικαιοσύνη». Αυτό που τον κάνει τόσο συναρπαστικό είναι τα παραδείγματα από την πραγματική ζωή που χρησιμοποιεί για να εξηγεί τη σκέψη του Αριστοτέλη, του Καντ και του Τζον Στίουαρτ Μιλ.
Ο 58χρονος Σαντέλ αρχίζει κάνοντας μια ερώτηση, π.χ. «είναι δίκαιο το ότι ο παρουσιαστής της TV Ντέιβιντ Λέτερμαν κερδίζει 700 φορές περισσότερα χρήματα από έναν δάσκαλο;». 'Η «είμαστε ηθικά υπεύθυνοι να διορθώσουμε τα λάθη που έκανε η γενιά των παππούδων μας;» Οι φοιτητές απαντούν, διαφωνούν, συμφωνούν και οι συζητήσεις παίρνουν συχνά συναρπαστική τροπή. Οι διδασκαλίες αυτές κινηματογραφήθηκαν το 2009 από έναν τηλεοπτικό σταθμό της Βοστώνης και έγιναν πολύ δημοφιλείς - τώρα μπορεί να τις δει κάποιος διαδικτυακά στο . Πέρσι ένα γιαπωνέζικο κανάλι τις πρόβαλε, ο κόσμος ενθουσιάστηκε και το Πανεπιστήμιο του Τόκιο καθιέρωσε ένα μάθημα βασισμένο στην ιδέα του Σαντέλ. Στην Κίνα εθελοντές μετέφρασαν τη σειρά και την ανέβασαν στο Διαδίκτυο όπου την παρακολούθησαν εκατομμύρια θεατές. 

        Το πρόσφατο βιβλίο του Σαντέλ «Δικαιοσύνη: Τι είναι το σωστό;» - στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πόλις - πούλησε ένα εκατομμύριο αντίτυπα μόνο στην Ανατολική Ασία. Ενα βιβλίο για την ηθική φιλοσοφία!

        Στην Κίνα ο Σαντέλ (που είναι στενός φίλος μου) έτυχε θερμής υποδοχής. Μόλις τελείωσε μια περιοδεία για την προώθηση του βιβλίου του καθώς και διαλέξεις στα Πανεπιστήμια Τσινγκούα και Φουντάν, όπου συνέρρευσαν χιλιάδες φοιτητές. Στο Τσινγκούα μάλιστα εγκαινιάσθηκε το μάθημα «Κριτική σκέψη και ηθικοί λόγοι». Η επίσκεψη έγινε θέμα στα κεντρικά δελτία ειδήσεων της τηλεόρασης. Η δημοτικότητα του Σαντέλ στην Ασία αντανακλά τη διασταύρωση τριών τάσεων. Η μία είναι η ανάπτυξη της διαδικτυακής εκπαίδευσης καθώς πλέον οι φοιτητές σε όποιο σημείο του κόσμου κι αν βρίσκονται έχουν πρόσβαση στους καλύτερους καθηγητές μέσω Ιντερνετ. Η άλλη είναι η δίψα της Ασία σε ένα πιο δημιουργικό στυλ διδασκαλίας που να περιλαμβάνει συζήτηση ώστε να παράγει πιο δημιουργικούς και καινοτόμους φοιτητές. Και η τρίτη είναι η λαχτάρα των νέων να εμπλακούν σε συζητήσεις για την ηθική από το να μαθαίνουν ξερά οικονομία, επιχειρήσεις ή μηχανική. 

Ο Σαντέλ, λοιπόν, φαίνεται να αγγίζει κάτι βαθύ τόσο στη Βοστώνη όσο και στο Πεκίνο. «Οι φοιτητές παντού διψούν για συζητήσεις σχετικά με τα μεγάλα ηθικά ζητήματα που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητά μας», υποστηρίζει ο καθηγητής του Χάρβαρντ. «Πρόσφατα, φαινομενικά τεχνικές οικονομικές ερωτήσεις έχουν παραγκωνίσει τις ερωτήσεις για τη δικαιοσύνη και το κοινό καλό. Σε πολλές κοινωνίες, υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση ότι το ΑΕΠ και οι αξίες της αγοράς δεν παράγουν από μόνα τους ευτυχία ή μια καλή κοινωνία. Το όνειρό μου είναι να φτιάξω μια διεθνή τάξη μέσω βίντεο για να συνδέσω φοιτητές από πολλές χώρες και κουλτούρες και να συζητήσουμε μαζί ηθικά ζητήματα μαθαίνοντας ο ένας από τον άλλο».