Χαρούλα Αλεξίου: «Η χειρότερη εποχή για νέους»

Ελευθεροτυπία, Τρίτη 10 Μαΐου 2011 (εδώ)

Της ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ

«Δημιουργείται περίεργη ψυχολογία, όταν βλέπεις τ' όνομά σου δίπλα στους Μπαρόζο, Γιουνκέρ και Ντελόρ -που τον έχουμε συνδυάσει με το περίφημο «πακέτο». Πήγα κι εγώ πακέτο».

 

Αστειεύεται η Χαρούλα Αλεξίου με την «παρέα» που είχε χθες στο Τεάτρο ντελα Πέργκολα της Φλωρεντίας, ως μια από τους φετινούς αποδέκτες των βραβείων «Giglio d' Oro» («χρυσό κρινάκι») του ιταλικού ιδρύματος «Premio Galileo 2000». Εκείνη παρέλαβε το «Κρινάκι» της καλλιτεχνικής κατηγορίας και οι νυν και πρώην πρόεδροι της Κομισιόν Ζ. Μ. Μπαρόζο και Ζ. Ντελόρ, ο πρόεδρος του Eurogroup Ζ.-Κ. Γιουνκέρ και ο Κροάτης πρόεδρος Ιβο Γιοσίποβιτς, τ' αντίστοιχα πολιτικής και οικονομίας.

Πράγματι, ιδιαίτερη παρέα, ειδικά όταν προέρχεσαι από χώρα που βάλλεται η πολιτική και η οικονομία της. Αλλά η Αλεξίου είχε πάντα μόνον έναν τρόπο αντίδρασης: το τραγούδι της. Γι' αυτό άλλωστε πρόσθεσε μια επιπλέον σημαντική αναγνώριση από το εξωτερικό στο βιογραφικό της. Οσο για τη φετινή ατζέντα της, που δεν περιελάμβανε χειμερινές εμφανίσεις, εγκαινιάζεται με μια ευρωπαϊκή περιοδεία. Ξεκινά από το Ελσίνκι την Κυριακή και προβλέπει την επιστροφή της στο παρισινό Olympia (9/6). Και για να μην παραπονείται το εγχώριο κοινό, υπόσχεται για την ερχόμενη σεζόν live μ' ένα «ντουέτο-έκπληξη».

Στο εξωτερικό τι ακούτε για την Ελλάδα;

«Κάποιοι έχουν την εντύπωση ότι ζούμε με μαύρο χρήμα κι ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα με πολλά σκάνδαλα. Βέβαια, λένε και για τα δικά τους - μιλάω περισσότερο για τη Γαλλία. Ολοι όμως συμφωνούμε ότι είμαστε μάρτυρες σε ένα πολιτικό παιχνίδι που δεν ξεκινάει από το λαό - κι ας του φορτώνουν το φταίξιμο. Και μάλλον δεν ξεκινάει ούτε καν από τους πολιτικούς, αλλά από μια μεγαλύτερη εξουσία που διακλαδώνεται, ελέγχοντας τον κόσμο».

Αρα δεν συμφωνείτε με αυτό το «λίγο-πολύ φταίμε όλοι».

«Συμφωνώ όταν κάποιος κάνει κριτική να ξεκινά απ' τον εαυτό του.


Να κρίνουμε την καθημερινότητά μας, τη συμπεριφορά μας, το τι δεχόμαστε, πόσο εφησυχασμένοι είμαστε, γιατί επιτρέπουμε να παρασυρόμαστε σαν να είμαστε κουρασμένες ψυχές. Ζήσαμε με περισσότερα απ' όσα χρειαζόμασταν και θελήσαμε να κάνουμε περισσότερα απ' όσα μπορούσαμε, με αποτέλεσμα να μην κάνουμε τίποτα γιατί δεν τα καταφέρναμε και απογοητευτήκαμε. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί, νέοι άνθρωποι κυρίως, αναζητούν διεξόδους σε μια πιο εσωτερική αναζήτηση. Στρέφονται π.χ. στις ανατολικές θρησκείες. Ηρθε και σ' εμάς δηλαδή ό,τι ήταν έντονη τάση στην Αμερική του '70».

Υπάρχει και η άποψη ότι τα μεγάλα έργα τέχνης γίνονται στα ζόρια.

«Δεν πιστεύω στα ζόρια. Πιστεύω στην έκρηξη μιας ενέργειας που συμπαρασύρει κι άλλους. Οταν γεννιέται ένα μεγάλο ταλέντο, τότε ενεργοποιούνται κι άλλοι. Δεν είναι η ευδαιμονία ούτε η κατάθλιψη που γεννούν τη δημιουργία».

Πιο μελαγχολικό είναι το μέλλον για τη δική σας γενιά, που ξεκίνησε φτωχά, έζησε την ευημερία κι επέστρεψε στα δύσκολα, ή για τους νέους που ξεκινούν σ' ένα «θολό» τοπίο;

«Η δική μου γενιά έζησε σε καλύτερες εποχές, επειδή υπήρχε το όραμα ενός καλύτερου κόσμου. Η χούντα και η ανελευθερία εδώ, και τα παγκόσμια κινήματα έξω, μας έκαναν να αποκτήσουμε ιδεολογία και να θέλουμε να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο. Τότε ήταν πιο αγνά τα πράγματα. Ισως το λέω επειδή ήμουν νέα και τα έβλεπα έτσι -γιατί και τότε υπήρχαν διαπλεκόμενοι και συμφέροντα. Υπήρχε, όμως, και παραγωγή ιδεών, έμπνευση και το σημαντικό μουσικό κίνημα που έφερναν οι μεγάλοι μας συνθέτες. Σήμερα, ακόμα κι αν κάποιος ξέρει μουσική και είναι πιο "ψυλλιασμένος", είναι δύσκολο να μπει στο δισκογραφικό σύστημα. Οι εταιρείες βρίσκονται σε τρομερό αδιέξοδο, οι δίσκοι δεν πουλάνε και η διάθεσή τους γίνεται πια από τις εφημερίδες. Δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει ούτε πόσο φυσιολογικό είναι. Αλλά και σ' αυτό το παιχνίδι δεν μπορεί να μπει ένας νέος. Αρα είναι η χειρότερη εποχή γι' αυτούς. Μόνο στο χώρο του εναλλακτικού υπάρχει μεγαλύτερη αυτονομία στη δημιουργία».

Η γενιά σας διαρκεί δεκαετίες, ενώ τώρα στο Ιντερνετ ένας καλλιτέχνης μπορεί να κάνει μια και μόνη επιτυχία.

«Ενας καλλιτέχνης μπορεί, πράγματι, να διαρκέσει και 40 χρόνια -όπως εγώ, ο Γιώργος Νταλάρας και άλλοι της γενιάς μου. Απ' την άλλη, αναρωτιέμαι γιατί πρέπει να υπάρχει τόση διάρκεια. Γιατί πρέπει να 'ναι ο ίδιος άνθρωπος, που θα σου κάνει μια ζωή παρέα; Ας βγαίνουν και νεότεροι, ας εναλλάσσεται το τοπίο, φτάνει να παράγεται ωραίο τραγούδι, μουσική, λόγος και ποίηση. Μπορεί να έφτασε η στιγμή να πέσουν τα μεγάλα είδωλα».

Ακούγεται σκληρό και για εσάς την ίδια.

«Είναι σκληρό, αλλά δεν είναι ανάγκη να γίνει "δυναστεία" μια περιοχή του τραγουδιού για να είναι το τραγούδι όμορφο. Είμαι πολύ τυχερή που είχα διάρκεια. Κι ακόμα λαχταρώ να τραγουδήσω κι έχω την αποδοχή του κόσμου -διαφορετικά, θα είχα αποτραβηχτεί. Αλλά γιατί να μην το δούμε κι έτσι; Βγαίνει κάποιος, κάνει ένα τραγούδι και για κάποιο λόγο δεν ξανακάνει ποτέ επιτυχία. Κι ένας συγγραφέας μπορεί να γράψει μόνο ένα βιβλίο και να 'ναι αριστούργημα».

Αυτή την εποχή μιας γενικευμένης οργής, νέοι μουσικοί εκφράζονται επιθετικά προς το «βολεμένο» κατεστημένο του τραγουδιού.

«Τους δικαιολογώ. Το θέμα είναι, θέλοντας να εξακολουθήσω να υπάρχω στη δουλειά μου, να σέβομαι και να καλωσορίζω τους νέους και να μην προσπαθώ να περιφρουρήσω το χώρο μου. Κι εμείς κάπως βρήκαμε χώρο και μπήκαμε στη δουλειά. Ετσι είναι το φυσικό. Ο μεγάλος αποσύρεται κι έρχεται ο επόμενος. Αλλά παρακαλώ όσους με κρίνουν γιατί μένω στο τραγούδι τόσο καιρό, να δουν αν μπορώ να τραγουδάω ακόμα».

Κι αν υπάρχει άλλη Αλεξίου;

«Καθένας είναι μοναδικός. Δεν θα ξαναγίνει Καζαντζίδης ή Μοσχολιού, αλλά μετά από αυτούς έγινε η Αλεξίου, μετά η Μελίνα Κανά, μετά η Ελεονώρα Ζουγανέλη. Κάποιος άλλος θα γίνει και κανείς δεν ξαναγίνεται». *