Ρατσισμός: Ένα ανησυχητικό φαινόμενο

γράφει η Κλαούντια Ντιτάτη

·         Ορισμός

Ρατσισμός είναι η θεωρία που υποστηρίζει την ανωτερότητα μια φυλής και αποβλέπει στην «καθαρότητά» της και στην κυριαρχία της πάνω στους άλλους. Ο ρατσισμός αποβλέπει στην υποτίμηση, εκμετάλλευση, υποδούλωση των άλλων κοινωνικών ομάδων, λαών ή φυλών.

·         Ιστορική αναδρομή

Παλαιότερα φαινόμενα ρατσισμού:

1.       Στα χρόνια μετά από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι λευκοί οργανωμένοι σε ομάδες κατεδίωκαν τους μαύρους και τις εθνικές μειονότητες στη Β. Αμερική (Κου Κλουξ Κλαν)

2.      Το καθεστώς «απαρτχάιντ» που επικρατούσε στη Ν. Αφρική.

3.      Η θεωρία του Ναζισμού πριν και κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Χίτλερ έπεισε έναν ολόκληρο λαό για την ανωτερότητα της Αρίας Φυλής και στράφηκε σε τρομερές βιαιότητες εναντίον των Εβραίων, των Τσιγγάνων κ.ά.

·         Τα αίτια

Ποια είναι ωστόσο τα αίτια του κοινωνικού αυτού προβλήματος. Αρχικά, η έλλειψη παιδείας δεν επιτρέπει στο άτομο να απεγκλωβιστεί από προλήψεις, δεισιδαιμονίες και αναχρονιστικές ιδέες. Εξαιτίας λοιπόν αυτού του ψυχονοητικού  εγκλωβισμού θεωρεί ως μόνο μέσο αναγνώρισης και επιβολής της προσωπικότητας του στους άλλους τη βία. Επιπλέον, λόγω της οικονομικής κυρίως δυσπραγίας οι ευθύνες μετατίθενται σε κοινωνικές μειονότητες και όχι σ΄ αυτούς που πραγματικά τις φέρουν. Εξάλλου, όπως είναι γνωστό, οι μετανάστες αποτελούν τους αποδιοπομπαίους τράγους και θεωρούνται υπεύθυνοι και για άλλα κοινωνικά προβλήματα, όπως βία και εγκληματικότητα. Τέλος, ακόμη ένα αίτιο είναι η εξυπηρέτηση οικονομικών και πολιτικών σκοπιμοτήτων. Από τη στιγμή που ένας λαός χαρακτηρίζεται «κατώτερος» από έναν άλλο, η εκμετάλλευσή του εμφανίστηκε ως φυσική κατάσταση.

·         Συνέπειες

      Το φαινόμενο αυτό είναι λογικό να συνοδεύεται από σοβαρότατες συνέπειες τόσο για το άτομο όσο και για την κοινωνία γενικότερα. Καταρχάς, το άτομο που υφίσταται ρατσιστικές διακρίσεις αισθάνεται μειονεκτικά, καθώς πολλές φορές προσβάλλεται η αξιοπρέπειά του και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που πέφτει θύμα εκμετάλλευσης στον εργασιακό κυρίως τομέα. Ωστόσο, επιπτώσεις υφίσταται και το άτομο που ασπάζεται ρατσιστικές θεωρίες, εφόσον φανατίζεται, γίνεται μισαλλόδοξο και χαρακτηρίζεται από αντικοινωνικότητα. Απόρροια αυτών είναι η διάσπαση της κοινωνικής συνοχής, η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και η όξυνση των κοινωνικών προβλημάτων.

·         Τρόποι αντιμετώπισης

      Στο σημείο αυτό είναι ανάγκη να αναφέρουμε ορισμένους τρόπους αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος που μαστίζει την κοινωνία μας. Αρχικά καθοριστικός (μπορεί και πρέπει να) είναι ο ρόλος της οικογένειας και του σχολείου όσον αφορά στην καλλιέργεια και μετάδοση ανθρωπιστικών ιδανικών στα παιδιά. Επιπλέον καθίσταται απαραίτητη η υπεράσπιση αξιών και ιδανικών, όπως είναι η δικαιοσύνη, η ισοτιμία και η ειλικρίνεια, που βοηθούν και ανυψώνουν το πνευματικό και ψυχικό επίπεδο του ατόμου. Τέλος, το κράτος επιβάλλεται να θεσπίσει αυστηρότερους νόμους για την καταδίωξη και την τιμωρία ρατσιστικών εκδηλώσεων, γιατί σε ορισμένες χώρες ρατσιστικές συμπεριφορές υποθάλπονται.

·         Επίλογος

      Εν κατακλείδι, μέσα από την εκδήλωση ρατσιστικών ενεργειών υπονομεύεται η δημοκρατία, εφόσον επικρατεί ανισότητα και αναξιοκρατίας μέσα στην κοινωνία. Έτσι λοιπόν, όλοι οφείλουμε να μην υποβαθμίζουμε σε καμιά περίπτωση την προσωπικότητα του συνανθρώπου μας αλλά να την σεβόμαστε και αν αντιμετωπίζουμε θετικά την όποια διαφορετικότητα που προβάλλει.