Σύμφωνα με το Mario Vitti (1) η Ασκητική (1927) στάθηκε για τον Καζαντζάκη μια πρώτη ομολογία πίστης, στην οποία ο συγγραφέας συνθέτει τη διδασκαλία του Νίτσε, το βιταλισμό του Bergson, την ηθική του καθήκοντος και το βουδιστικό μυστικισμό.
(1) "Η εξέλιξη της λογοτεχνικής εμπειρίας του Νίκου Καζαντζάκη (Ηράκλειο 1883-Freiburg, Briesgau 1957) στάθηκε, αναμφισβήτητα, περισσότερο πολυκύμαντη αλλά και περισσότερο περιπετειώδης και μαρτυρική [από του Σικελιανού]. Στο ξεκίνημα της σταδιοδρομίας του οι προϋποθέσεις συμπίπτουν σχεδόν με εκείνες του Σικελιανού: αισθάνεται προορισμένος για μια χαρισματική αποστολή μέσα σε μια ανθρωπότητα βασανισμένη και προσπαθεί να εξασφαλίσει τα εφόδια που θα του επιτρέψουν να την επωμιστεί αποτελεσματικά˙ μελετάει τους κλασικούς της παγκόσμιας λογοτεχνίας και μερικούς τους μεταφράζει στα ελληνικά. Η επίδραση που ασκεί πάνω του η διδασκαλία του Νίτσε εδραιώνει την αντιδιανοησιοκρατική του στάση, ενώ ο βιταλισμός του Bergson τον βοηθάει στον καθορισμό της μεταφυσικής του θέσης, σε αρμονική πάντοτε σχέση προς την ηθική του καθήκοντος και τον βουδιστικό μυστικισμό. Συγκερασμός όλων αυτών των πεποιθήσεων σε μια πρώτη ομολογία πίστης στάθηκε η Ασκητική (1927). Στα χρόνια της ωριμότητας του τα στοιχεία αυτά ξανασυντίθενται σ’ αυτό που αποκάλεσε συνθηματικά «κρητική ματιά», στο θάρρος δηλαδή να ζει και να δουλεύει κοιτάζοντας το θάνατος καταπρόσωπο."
Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 1978, σσ. 303-304
Τα αποσπάσματα που προβάλλονται στα βίντεο μπορούν να προσεγγιστούν ως παράλληλα κείμενα για το απόσπασμα από το Βίο και την Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά του σχολικού εγχειριδίου (Αλέξης Ζορμπάς)
Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά
- Ο Αλέξης Ζορμπάς και το νεοελληνικό πολιτισμικό πρότυπο (εδώ) και (εδώ)
- Γενικά για το Νίκο Καζαντζάκη (εδώ)
