Ρατσισμός

Σύνδεσμος εδώ

Χθες, 21 του Μάρτη, εκτός από Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης ήταν και Παγκόσμια Ημέρα κατά του ρατσισμού. Με αφορμή λοιπόν την ημέρα αυτή, θα (προσπθήσουμε να) αναλύσουμε το φαινόμενο αυτό, το οποίο δυστυχώς δεσπόζει στις περισσότερες κοινωνίες σήμερα.

Απόπειρα ορισμού

     Πιο συγκεκριμένα, ρατσισμός (από τη λέξη ράτσα=φυλή) είναι η κοινωνική ή πολιτική πρακτική διακρίσεων που βασίζεται στο δόγμα της ανωτερότητας μιας φυλής, εθνικής ή κοινωνικής ομάδας, τα μέλη της οποίας έχουν την αντίληψη ότι οφείλουν να περιφρουρήσουν την αμιγή σύσταση, την "καθαρότητά" της και να κυριαρχήσουν έναντι των υπόλοιπων φυλετικών, εθνικών, κοινωνικών κ.τ.λ. ομάδων, που τις θεωρούν κατώτερες. Ο ρατσισμός, λοιπόν,είναι ουσιαστικά μια θεωρία και πρακτική που κατηγοριοποιεί τους ανθρώπους σε "ανώτερους" και "κατώτερους" με βάση τα υποτιθέμενα "καλά" ή "κακά" γονίδιά τους. Από την αντίληψη του ρατσισμού πηγάζουν στάσεις και συμπεριφορές απαξιωτικές και ενίοτε επιθετικές απέναντι σε θεωρητικά μειονεκτούσες ομάδες ανθρώπων. Αυτό αντανακλάται σε βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις και στερεότυπα που διαιωνίζουν ιστορικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές ανισότητες.

Μορφές και εκφάνσεις του ρατσισμού

Ο ρατσισμός μπορεί να προσλάβει διάφορες μορφές. Έτσι, υπάρχει ο φυλετικός (ή βιολογικος) ρατσισμός, που βασίζεται στο διαχωρισμό των ανθρώπων βάσει των φυλετικών χαρακτηριστικών τους. Ενδεικτικά ιστορικά παραδείγματά του αποτελούν ο αντισημιτισμός που διακατείχε τη ναζιστική Γερμανία, οι διακρίσεις εις βάρος των Αφροαμερικανών και των Ινδιάνων στις ΗΠΑ, το καθεστώς του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική κ.α. Ο πολιτισμικός ρατσισμός, που στηρίζεται στην αντίληψη της ανωτερότητας των προηγμένων δυτικών κοινωνιών έναντι των υποανάπτυκτων λαών του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου.Ο εθνικός (εθνικιστικός) ρατσισμός, που εδράζεται στην αντίληψη ότι ένα έθνος είναι ανώτερο από τα άλλα. Ο κοινωνικός ρατσισμός, που εκφράζεται με διακρίσεις βάσει της κοινωνικής τάξης, της οικονομικής κατάστασης, της καταγωγής,του τόπου διαμονής, του φύλου, του επαγγέλματος, της σωματικής κατάστασης, της σεξουαλικής προτίμησης κ.λ.π. Ο θρησκευτικός ρατσισμός, που βασίζεται στην αντίληψη ότι μία θρησκεία (και μόνο αυτή) είναι η μόνη αληθινή και πρέπει να επικρατήσει έναντι των υπολοίπων. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν τα μαρτύρια στα οποία υπέβαλλαν οι ειδωλολάτρες τους χριστιανούς, αλλά και η μισαλλοδοξία των χριστιανών εναντίον αλλόπιστων και αιρετικών, οι ιεροί πόλεμοι για την εξάπλωση του Ισλάμ κ.α

 Εκφάνσεις ρατσιστικής συμπεριφοράς

-Η γενοκτονία (συστηματική καιολοκληρωτική εξόντωση φυλής ή έθνους) και οι επιχειρήσεις εθνικής εκκαθάρισης, όταν δηλαδή υποχρεώνονται τα μέλη της θεωρούμενης κατώτερης ομάδας να μετακινηθούν από τις εστίες τους για να επιτευχθεί η εθνική καθαρότητα του πληθυσμού μιας περιοχής.

-Ο χλευασμός των "κατώτερων" ομάδων ανθρώπων

-Η άσκηση φυσικής ή ψυχολογικής βίας εναντίον των μελών τους και ο εκφοβισμός τους

-Η καταστροφή περιουσιακών τους στοιχείων

-Ο αποκλεισμός τους από τομείς της κοινωνικής ζωής

-Η ύπαρξη ανισοτήτων και διακρίσεων στην εκπαίδευση, στη δικαιοσύνη, στην υγεία κ.λ.π

Αιτίες Η ρατσιστική "ιδεολογία" είναι γέννημα των κοινωνικών στρωμάτων και τάξεων που έχουν την οικονομική και πολιτική εξουσία. Σκοπός της είναι να διατηρήσει και να διαιωνίσει την εξουσία και την εκμετάλλευση με ιδεολογήματα για τη δήθεν ανωτερότητα της λευκής φυλής, του "περιούσιου" έθνους, για δήθεν κινδύνους από φανταστικούς "εσωτερικούς εχθρούς" που υπονομεύουν την εθνική ασφάλεια, την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία, τους κοινωνικούς θεσμούς, την ηθική τάξη. Κατ'αυτόν τον τρόπο ο ρατσισμός μεταθέτει τις ευθύνες για την εκμετάλλευση και τις γνωστές συνέπειές της, τη φτώχεια, την ανεργία, το βιολογικό αφανισμό, τις ανταγωνιστικές ανθρώπινες σχέσεις, την ανισότητα, την καταπάτηση των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, από τους κύριους υπεύθυνους, δηλαδή τις λίγες ισχυρές χώρες ή τις ολιγάριθμες ισχυρές κοινωνικές ομάδες, στα πιο ανίσχυρα θύματά τους, τις χώρες του Τρίτου Κόσμου, τις φυλετικές και εθνικές μειονότητες, τις οικονομικά και κοινωνικά περιθωριοποιημένες ομάδες. Φτάνει μάλιστα στο σημείο να "δικαιολογεί" την ύπαρξή του και τις απάνθρωπες συνέπειές του και απαιτεί να γίνουν αποδεκτές σαν φυσική νομοτέλεια και σαν θέλημα Θεού.

Σαν επίλογος

....Μήπως ,λοιπόν,είναι καιρός να απομακρυνθούμε όλοι από κάθε είδους ρατσισμού ,ώστε να πάψει πια να διαταράσσεται η κοινωνική γαλήνη και συνοχή...;

...Καιρός να λάβουμε όλοι τα μέτρα μας.....να γίνουμε πνευματικά ώριμοι!...γιατί ο ρατσισμός δεν ωφελεί κανέναν, είναι μόνο δείγμα αδυναμίας, συντηρητισμού και ανωριμότητας....!

    Το Σχολείο φυσικά και πρέπει να είναι πρωτοπόρο σ' αυτή την προσπάθεια.

 Mπορείτε να διαβάσετε (και ακούσετε) στο e-postego
και στο youtube

Στην ιστορία του αγώνα εναντίον των φυλατικών διακρίσεων και του ρατσισμού εξέχουσα θέση κατέχει ο Nelson Mantela


Γράφει: Dimitra