Το Β4 διαβάζει και προτείνει (Αναγνώσεις)

Γεώργιος Βιζυηνός,
                            Το αμάρτημα της μητρός μου

γράφουν η Μαρία Παϊσίου και η Κυριακή Πατέρογλου

·   Ποιο βιβλίο επιλέγουμε

  Το διήγημα «Το αμάρτημα της μητρός μου» του Γ. Βιζυηνού είναι αξιόλογο λογοτέχνημα, με ποικίλο ενδιαφέρον. Το επιλέξαμε γιατί εντυπωσιαστήκαμε από τον τίτλο. Μας εξίταρε και μας κίνησε το ενδιαφέρον να δούμε το περιεχόμενο του, ποια σχέση έχει με τον τίτλο και να κατανοήσουμε έτσι και τον τίτλο. 
  ·      Πρόσωπα του διηγήματος

Μητέρα, Αννιώ, Χρηστάκης, Γιωργής, πατέρας, ιερέας, γιατρός, γείτονες

  ·  Υπόθεση 

Σ’ αυτό το διήγημα* αναφέρεται η Αννιώ ως κυρίαρχο πρόσωπο˙ ένα χαϊδεμένο κοριτσάκι σαν μικρότερη της οικογένειας που ήταν. Γενικότερα το επίκεντρο του ενδιαφέροντος όλων. Προερχόταν από καλή και τίμια οικογένεια. Τα μέλη της οικογένειας ήταν η μητέρα της, τα δυο αδέλφια, ο Χρηστάκης και ο Γιωργής και ο πατέρας. Τα αγόρια ζήλευαν τη μικρότερη αδερφούλα τους γιατί την πρόσεχε ιδιαίτερα η μητέρα τους επειδή ήταν μοναχοκόρη και έτσι τους γεννιόταν μια ζηλοτυπία, που ήταν βλαβερή και μεγάλο μέρος της ευθύνης είχε η μητέρα τους. Η Αννιώ ήταν ένα καχεκτικό και φιλάσθενο παιδάκι που αγαπούσε πάρα πολύ τα αδέρφια της. Παρά το ενδιαφέρον που είχε επικεντρωθεί πάνω της , λόγω που ήταν άρρωστη, δεν έπαψε να τα νοιάζεται. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η μάνα της Αννιώς, μια μάνα στοργική, καλή και βασανισμένη στη ζωή της. Ήταν πάντα δίπλα στο παιδί της, το σπλαχνιζόταν και έκανε τα αδύνατα δυνατά για να το κάνει καλά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να παραμελεί τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, και περισσότερο τα δύο αγοράκια. Είναι σίγουρο ότι και αυτά ήθελαν τη μητρική στοργή και φροντίδα. Την ευθύνη αυτή την είχαν αναλάβει οι γείτονες και συγκεκριμένα μια Σοφηδιώτισσα γραία. Ο χρόνος που τα παιδιά έβλεπαν τη μητέρα τους ήταν ελάχιστος έως ανύπαρκτος. Η προσοχή της μάνας ήταν επικεντρωμένη στο αρρωστημένο παιδί της, που ήθελε να το γιατρέψει. Αυτός ο διαχωρισμός είχε ως αποτέλεσμα να επιφέρει αλλαγές στη σχέση μεταξύ του Γιωργή και της μάνας του˙ τον έκανε να συγκλονιστεί όταν αντιλήφθηκε τη μητέρα του να προσεύχεται να κάνει καλά το κοριτσάκι και να πάρει κάποιο από τα αγόρια μαζί του ο θεός. Η σκηνή αυτή στοίχειωσε το μικρό αγόρι…

·         Γενική αποτίμηση του κειμένου

Ο δημιουργός αυτού του διηγήματος είναι ικανός να υποστηρίξει το θέμα που επέλεξε, αυτό φαίνεται από τη φυσική παρουσίαση των γεγονότων. Περιλαμβάνει δουλεμένες φράσεις με βαθύτερο νόημα, που κάνουν τον αναγνώστη να θέλει να το διαβάσει ακόμα περισσότερο, κάνοντας συνειρμούς με την καθημερινή ζωή και τέλος η πειστικότητα που μεταδίδει μας κάνει να το πιστεύουμε και να το ζούμε. Τα πρόσωπα ζωντανεύουν τα περιστατικά. Φαίνονται σαν γνωστά και οι περιγραφές χρωματίζονται ζωηρά.

·         Η γλώσσα

Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας είναι η καθιερωμένη για την εποχή καθαρεύουσα και χαρακτηρίζεται από ζωντάνια (μόνο οι διάλογοί του είναι γραμμένοι στη δημοτική, διανθισμένοι πολλές φορές με στοιχεία του θρακικού ιδιώματος).

·         Το ύφος: σφιχτό, πυκνό, καλοδουλεμένο

 

·        Ο συγγραφέας Γεώργιος Βιζυηνός (εδώ)
                                   (1849 – 1896)

 

‘Έλληνας πεζογράφος και ποιητής. Γεννήθηκε στη Βιζύη της Ανατολικής Θράκης. Μικρός έμεινε ορφανός από πατέρα και πήγε στην Κωνσταντινούπολη κοντά σε ένα συγγενή του ράφτη, για να «μάθει την τέχνη». Ύστερα από το θάνατο του συγγενή του, πηγαίνει στην Κύπρο, κοντά στον Μητροπολίτη Κύπρου, από όπου γυρίζει πάλι στην Πόλη και φοιτά στη Σχολή της Χάλκης. Καθηγητής του ήταν ο τυφλός ποιητής Ηλίας Τανταλίδης, που επαίνεσε το ποιητικό ταλέντο και τις πνευματικές ικανότητες του μαθητή του. Ο πλούσιος ομογενής της Πόλης Γ. Ζαρίφης τον πήρε στην προστασία του και τον στέλνει με έξοδα του να σπουδάσει Φιλολογία στην Αθήνα.

Το 1874, άγνωστος ακόμα στην Αθήνα, παίρνει μέρος στο Βουτσιναίο διαγωνισμό και βραβεύεται για το επικολύρικό ποίημά του «Ο Κόδρος». Η βράβευσή του στάθηκε αφορμή για να εκτιμήσει ο προστάτης του Γεώργιος Ζαρίφης την αξία του προστατευόμενού του και γι΄ αυτό τον έστειλε να σπουδάσει Φιλοσοφία στη Γερμανία. Γίνεται Διδάκτορας της Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Γοττίγγης, με τη Διατριβή του «Περί παιδιάς υπό ψυχολογικήν και παιδαγωγική έποψιν». Ταξιδεύει στη Γαλλία και την Αγγλία, για να ευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες. Μετά το θάνατο του προστάτη Γεωργίου Ζαρίφη γυρίζει, το 1882, στην Αθήνα.

Γράφει και δημοσιεύει αξιόλογα παιδικά ποιήματα στο περιοδικό «Διάπλασιςτων Παίδων» και έχοντας τη φιλοδοξία να γίνε καθηγητής της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, γράφει το σημαντικό φιλοσοφικό έργο: «Η φιλοσοφία του καλού παρά τω Πλωτίνω». Δεν πέτυχε όμως το στόχο του κι έφυγε πάλι για το Λονδίνο απογοητευμένος. Επιστρέφει στην Αθήνα και αντιμετωπίζει οξύτατες δυσκολίες επιβίωσης. Από την εποχή αυτή φαίνεται πως αρχίζει να κλονίζεται η ψυχική του ισορροπία και τελικά καταλήγει, το 1982, στο Δρομοκαϊτειο Ψυχιατρείο στο οποίο και πέθανε τον Απρίλιο του 1896.

Το πολύμορφο έργο του Γεώργιου Βιζυηνού- ποιητικό, πεζογραφικό, φιλοσοφικό –δείγμα μιας σπάνιας πνευματικής ευαισθησίας και ικανότητας, καθώς και η ευρύτατη ευρωπαϊκή του παιδεία τοποθετούν τον άμοιρο ποιητή στις πρώτες θέσεις των πνευματικών δημιουργών της πατρίδας μας. Ο Βιζυηνός μαζί με το Βικέλα είναι ο δημιουργός της πεζογραφίας και δίκαια ονομάστηκε πατέρας του διηγήματος. Κύριο χαρακτηριστικό των πεζογραφημάτων του είναι ότι κατορθώνει να παρουσιάζει ολοκληρωμένους χαρακτήρες, του οποίους ψυχογραφεί σε βάθος. Τα θέματα του τα αντλεί από τις παιδικές του αναμνήσεις, την οικογενειακή ζωή και το περιβάλλον του χωριού του. Έγραψε σε καθαρεύουσα, όμως στο διάλογο χρησιμοποίησε μια γλώσσα θαυμάσια πλαστική λαϊκή, που αποδίδει τέλεια το ήθος των προσώπων. Στην ποίηση ταλαντεύεται ανάμεσα στο παλιό και το καινούριο και δεν κατορθώνει να απαλλαγεί από τις αδυναμίες του ρομαντισμού.

Έργα του

Ποιητικά

Ποιητικά πρωτόλεια, Κωνσταντινούπολη 1873.
Ο Κόδρος, επικόν ποίημα, (1874).  
Βοσπορίδες Αύραι, 1876 (ανέκδοτο).

Ατθίδες Αύραι, Λονδίνο 1883 (1884) 

Πεζογραφήματα

Δημοσιεύτηκαν στην Εστία από το 1883 μέχρι το 1895:

 Το αμάρτημα της μητρός μου, 1883. 

Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου, 1883 
Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως, 1883

Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας, 1884

Το μόνον της ζωής μου ταξίδιον, 1884

 Μοσκώβ Σελήμ, 1895

Μελέτες

Ανά τον Ελικώνα, 1894

Άπαντα: τομ. 1, 1955

*Λίγα λόγια για το Διήγημα

Το Διήγημα είναι είδος πεζού λόγου, που διηγείται μια ολοκληρωμένη ιστορία. Σκοπός της συγγραφής του (και της ανάγνωσής του) είναι η αισθητική απόλαυση. Διαφέρει από το Μυθιστόρημα στην έκταση, γιατί το πρώτο είναι πολύ πιο σύντομο από το δεύτερο! Δεν είναι (πραγματική) Ιστορία, γιατί αναφέρεται σε φανταστικά αλλά αληθοφανή περιστατικά. Από το Μύθο διαφέρει επίσης γιατί αυτός διηγείται απίθανα γεγονότα, που σκοπεύουν στο να δίνουν παραδείγματα διδακτικά.

            Τα θέματα των διηγημάτων είναι παρμένα από την καθημερινή ζωή, πραγματικά ή φανταστικά, και τα διακρίνουμε σε ιστορικά, θρησκευτικά, κοινωνικά, περιπετειώδη, πολεμικά, ερωτικά, αστυνομικά, παιδικά, ψυχολογικά, ηθογραφικά κ.ά.

            Το καλό διήγημα το χαρακτηρίζει πυκνότητα λόγου, δουλευμένη φράση και πειστικότητα. Τα πρόσωπα ζωντανεύουν, τα περιστατικά φαίνονται σαν γνωστά και οι περιγραφές χρωματίζονται ζωηρά.

Δραματοποίηση του έργου για το Ραδιόφωνο

Η υπόθεση του έργου είναι εμποτισμένη από ένα αμάρτημα μιας χήρας μητέρας, το οποίο αποκαλύπτεται στο τέλος. Οι ενοχές που τις έχει δημιουργήσει μια πράξη του παρελθόντος, την πνίγουν καθημερινά.

Άθελα της, στον ύπνο της πλάκωσε ένα από τα τέσσερα της παιδιά, τη μοναδική κόρη της, την Αννιώ. Οι προσπάθειες της μητέρας για να γιατρέψει την κορούλα της ήταν μάταιες. Αν και είχε όλη της την προσοχή και όλες της, τις προσευχές προς εκείνη, παραμερίζοντας τα τρία της αγόρια, η Αννιώ δε τα κατάφερε να μείνει στη ζωή. Το τραγικό κενό της κόρης της, δε κατάφερε ποτέ να το ξεπεράσει η μάνα. Τα μάτια της κόρης της, τα βλέπει σε όλα τα ορφανά κορίτσια. Υιοθετεί μια ψυχοκόρη, της προσφέρει όλη την αγάπη της και τη στοργή, την παντρεύει και στη συνέχεια, υιοθετεί κι άλλη κόρη. Τα γεγονότα αυτά εξαγριώνουν τους γιους της κι εκείνη θα αναγκαστεί να αποκαλύψει το μεγάλο μυστικό που κρατούσε κρυφό χρόνια.

Το έργο μεταδόθηκε για πρώτη φορά από το ραδιόφωνο στις 18/7/1977 στα πλαίσια των εκπομπών ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΑΣ ΘΕΑΤΡΟ.Σκηνοθεσία: Άγγελος Φορτούνας

Παίζουν: Νικήτας Τσακίρογλου, Γρηγόρης Βαφειάς, Ειρήνη Κουμαριανού, Γιώργος Χριστόπουλος, Δημήτρης Ιωακειμίδης, Πίτσα Μπουρνόζου, Αγγέλικα Καπελαρή, Τάσος Λύδης και Γιώργος Νταής

1ο μέρος

2ο μέρος

3ο μέρος



4ο μέρος




5ο μέρος



6ο μέρος